Fragmenty wywiadu:

- Czyli jesteśmy teraz w 1944 roku czy ‘45?

"Chyba ’44…"

- Pani pamięta ten czas?

" Ja pamiętam transport. Jak nas, wie pani, już zawieźli na dworzec i dostaliśmy 2 wagony."

- A to był dworzec towarowy?

"Towarowy, to były bydlęce wagony. Jeden wagon dostaliśmy w środku i jeden jako ostatni. I to pamiętam, może bardziej z opowiadań, że w tym środkowym wagonie to jechałam ja moja mama i brat (Tadeusz) oraz ciocia z mężem i synkiem i babcia"

- A ciocia jak się nazywała?

"Maria Szołach"

- A babcia?

"Babcia, Serafina Czerwieńska. Na pierwszej stacji, jak pociąg się zatrzymał, to moja mama z babcią pobiegły z jedzeniem, tam do ostatniego wagonu. Jechał tam mój ojciec, ten brat i wujek – mamy mojej brat. Okazało się, że wagonu już nie było. Odczepili wagon, podczepili do pociągu, którym wywieźli ich do Rosji, a zrobili to, dlatego, ponieważ moja rodzina uchodziła za jedną z bardziej zamożnych i oni wiedzieli…nie wiem, no nie wiem dokładnie, w każdym razie taki był fakt. Pamiętam była straszna rozpacz, bo ojciec dopiero wrócił z Niemiec, z tych prac przymusowych, a tu znowu został wywieziony w drugą stronę."

- A tam był ojciec?

"Ojciec, mamy brat i najmłodszy – Ludwik Czerwieński i Jurek, mój brat. No i dzięki temu, że mieli przy sobie dużo złota…"

- Wykupili się?

"W jakiejś beczce było schowane złoto, dlatego oni tam w tym wagonie zostali pilnować. Tam złoto jakieś było, jedzenie w beczce, boczki solone, mięso solone…nie wiem – to z opowiadań tylko znam. I dzięki temu przekupili kolejarzy i udało im się – wrócili."

- Ale oni dołączyli do was?

"W Lublinie, bo nas z Wilna przywieźli do Lublina – ten cały transport"

"Później bardzo miło wspominam ten okres do matury, w Łodzi"

- Beztroskie

"Beztroskie…a tutaj jak przyjechałam, to już musiałam…"

-… Dorosłe rzeczy

"Nie byłam przygotowana zupełnie, do takiego samodzielnego życia. Nie wiedziałam jak się zachowywać. Dostałam pieniądze i sobie nie zdawałam sprawy jaki miesiąc jest długi, że to mi musi starczyć"

- No tak, to się człowiek uczy

"Ja już po paru dniach…po tygodniu, to już byłam bez pieniędzy (śmiech). Później sobie zaczęłam już dzielić te kwoty na tygodnie, potem na dni, a później tylko liczyłam na chleb, czy na bułkę, żeby mi starczyło."

Przeczytaj całość: