Fragmenty wywiadu:

"Olbrzymi kosz. Kosz wiklinowy, ile on ważył..., ale pamiętam, że na plecach przenosiłem z jednego wagonu do drugiego. (...) W tym koszu maszyna do szycia, zegar między innymi, ubrania, rzeczy, samowar. Bez samowara u nas się nigdzie nie ruszało. Ten ścienny zegar to się zbił nam, samowar, ubrania, no jakieś drobiazgi, maszyna do ubrania Singera."

"Każdy dążył do Polski, tam nie było możliwości. Nas czekała też wywózka, te stosunki panujące wtedy w Wilnie były makabryczne. I Rosjanie, i Niemcy, i Litwini jeszcze do tego. No i mama pracowała jako fizyczny pracownik, ja pracowałem mając 11 lat, pracowałem najpierw na Sułpaniszkach w szkole ogrodniczej. Później pracowałem jako rozwoziciel gazet, gazeciarz w Wilnie, a następnie w zakładach “Ruta” takie jak u nas spółdzielnie Społem. Były zakłady “Ruta” litewskie i tam pracowałem jako pomocnik szklarza."

"Po maturze poszedłem na studia, chciałem iść na leśnictwo, nie przyjęli ponieważ nie miałem świadectwa moralności. Dawniej wymagano świadectwa moralności, tam są w tych dokumentach właśnie te odmowy wydania świadectwa moralności. Nie przyjęto mnie także na politechnikę, bo nie miałem świadectwa moralności, a przyjęto na matematykę, bo tam nie było chętnych. Jak zwykle na matematyce [śmieją się]. I skończyłem wyższe studia, właśnie dzięki wilniukom."

"Dziadek mój, ten właśnie Wencewicz masę rzeczy  z tego ostatniego sklepu przewiózł  przed likwidacją tego sklepu, przed zajęciem przez Litwinów tego sklepu. Przewiózł do domu i umieścił to wszystko w lodówce. Ja nie wiem, czy państwo wiecie, jak te lodówki przed wojną wyglądały. To był taki dół wykopany w ziemi w piwnicy, w  tym dole był lód przykryty matami. Matami, jakimiś tam dziurami to była lodówka. I umieścił te wszystkie alkohole, konserwy, umieścił w tej lodówce. Z tymże subiekt nasz dziadka, zdradził go, doniósł do Gestapo, przyjechało gestapo, wszystko nam zabrali. I właśnie w odróżnieniu od rodziny Zwierzyńskich [im] nic nie zabrali i ja pamiętam do dnia dzisiejszego to mleko skondensowane szwedzkie, czekolady, koniaki. Pierwszy koniak piłem, mając chyba, ile tam lat. Właśnie koło dziewięciu, ośmiu."

"Przesiedlony w 1945 roku. Na Wielkanoc byliśmy w Gnieźnie. Dzwony, pamiętam to jak dzisiaj, wesoły nastrój."

"Wyrzucono nas z wagonu w Bydgoszczy. Praca była od razu. Mama nie chciała pracować w Bydgoszczy, dostała pracę w Ślesinie koło Bydgoszczy, taka mała miejscowość. Tam dostała pracę nauczycielki. Stamtąd przenieśliśmy się do Nowej Wsi Wielkiej, była tam mama też nauczycielką. Mamę bardzo często przenoszono, ponieważ uczyła m.in. religii. Była nauczycielką matematyki, ale uczyła też religii. "

"I tutaj macie wyraźnie: odmowa wydania świadectwa moralności. „Gdyby obywatelowi takie pomimo dwukrotnej odmowy, uważał za słuszne takowe odwołanie, uprzejmie prosimy wnieść, opłacić najpierw, a następnie wnieść odwołanie do prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Odmowa wydania świadectwa moralności”. Jestem człowiekiem niemoralnym. A mimo tego otrzymałem parędziesiąt lat później „zasłużonego nauczyciela PRL”. A tu jest: pierwsza odmowa, druga odmowa i takie pisemko właśnie dotyczące odmowy. A tu jest z Torunia, skreślają mnie z listy studentów, ponieważ nie dostarczyłem świadectwa moralności."

"Ja Wilno bardzo dobrze znam, bo byłem gazeciarzem. Tam w czasie okupacji sprzedawałem gazety w Wilnie, właśnie  z panią Wydryńską, to właśnie bogatą babką i jej synem Tadziem sprzedawaliśmy gazety. Kurier Wileński. „Dodatek nadzwyczajny”, biegłem przez środek ulicy Mickiewicza,  „Dodatek nadzwyczajny”, Kurier Wileński! I tak sprzedawałem te gazety."

"Tam jest masę wspomnień: z Wilnem, z ulica tą starą. Ja należałem do takiej grupy chuliganów wileńskich, to nie był chuligan, to się nazywał „żulik”, żulik wileński. Myśmy takie kawały robili niedobre, wy takich nie róbcie. Właśnie na Wielkanoc łapało się psy, tam było masę tych psów, swoje własne też, podwiązywało się te psy do dzwonków, dzwonki były, przy każdym domu były takie dzwonki. To były domy zamknięte bramą, furtką i taki dzwonek na rączkę. Do tego dzwonu, do tej rączki przywiązywało się psy, i na głos alarmu puszczało się psy, psy się wyrywały i cała ulica dzwoniła."

"Przeżyłem bardzo. Bo ja uważałem, że Wilno, to jest Wilno stare. W ogóle mnie te dzielnice nowe, które powstały, ja tam teraz w ogóle nie chodzę, bo się bardzo źle czuję. Chodzę tylko po starówce. I widząc te gmachy olbrzymie, które szpecą niezmiernie panoramę Wilna, no szlak mnie trafia. Podobno mają im wstrzymać dotacje za stawianie tego typu domów na terenie starego miasta. Przeżyłem bardzo i długi czas potem nie jeździłem."

"Czy pani sobie wyobraża, jak zmarł Piłsudski, ja do dnia dzisiejszego pamiętam: myśmy stali cały dzień na wadzie przed portretem, cały dzień. Nogi wrastały w pupę, tak to bolało. Do dnia dzisiejszego pamiętam. Nie! Trzeba było stać. Nogi wrastały w pupę. To jest dzisiaj nie do  pomyślenia, żeby postawić..."

Przeczytaj całość: